سیستم‌های بانکداری و پرداخت الکترونیک در کانادا

 

مسوولیت بررسی و نظارت بر سیستم‌های پرداخت در کانادا بین بانک مرکزی و وزارت فدرال اقتصاد این کشور تقسیم شده است./ ACSS یک سیستم تسویه خالص غیرآنی است که بیشتر برای پرداخت‌های خرد مورد استفاده قرار می‌گیرد./ LVTS سیستم اولیه کانادا برای کلیرینگ و تسویه تراکنش‌های مبلغ بالا به دلار کانادا است /شبکه‌های اصلی کارت اعتباری در کانادا به‌وسیلهVisa ،MasterCard و American Express مدیریت می‌شوند./ مالک و مجری دو سیستم ملی پرداخت کانادا شامل سیستم انتقال وجوه با ارزش بالا ۴(LVTS) و سیستم تسویه و کلیرینگ اتوماتیک (ACSS) است

مسوولیت بررسی و نظارت بر سیستم‌های پرداخت در کانادا بین بانک مرکزی و وزارت فدرال اقتصاد این کشور تقسیم شده است. بانک مرکزی مسوولیت نظارت بر سیستم‌های پرداخت، کلیرینگ و تسویه‌حساب و همچنین امور مربوط به کنترل ریسک را بر عهده دارد، درحالی‌که وزارت فدرال اقتصاد، نظارت کلی بر انجمن‌ها، شرکت‌های پرداخت و همچنین سیستم‌های پرداخت و کلیرینگ و تسویه حساب‌ها را بر عهده دارد. این دو سازمان هماهنگی و نظارت بر این فعالیت‌ها را از طریق یک کمیته به‌نام «کمیته مشورتی پرداخت» 1(PAC) انجام می‌دهند.

سیستم کلیرینگ و تسویه‌حساب2 ACSS، در سال 1984 در کانادا معرفی شد. ACSS یک سیستم تسویه خالص غیرآنی است که به‌منظور تسویه و کلیرینگ پرداخت‌های الکترونیک و پرداخت‌های کاغذی مانند چک راه‌اندازی شده است اما با راه‌اندازی سیستمLVTS، سیستم ACSS بیشتر برای پرداخت‌های خرد مورد استفاده قرار می‌گیرد. بین این دو سیستم، LVTS به‌طور قطع سیستم اصلی محسوب می‌شود تا جایی‌که حدود 90% پرداخت‌های کل سیستم پرداخت کانادا از نظر مبلغ تراکنش، از طریق این سیستم پردازش می‌شود.

در حال حاضر در کانادا طیف گسترده‌ای از ابزارها و گزینه‌های پرداخت غیرنقدی در دسترس است؛ استفاده از چک در طی دهه اخیر همواره با روند کاهشی روبرو بوده است در حالی‌که استفاده از روش‌های پرداخت الکترونیک مانند کارت‌های نقدی، اعتباری و پرداخت‌های آنلاین رشد و توسعه سریعی را طی همین مدت تجربه کرده است.

شبکه‌های اصلی کارت اعتباری در کانادا به‌وسیلهVisa ،MasterCard  و American Express مدیریت می‌شوند. شبکه کارت‌های نقدی توسط انجمن Interac  که ارایه‌دهنده دو سرویس اصلی است (یک شبکه مشترک برای دریافت پول نقد از دستگاه‌های خودپرداز و یک شبکه مشترک که به دارندگان کارت‌های نقدی اجازه می‌دهد وجه خریدهای خود را از طریق دستگاه‌های POS پرداخت کنند)، کنترل می‌شود. هر دو سرویس در حال حاضر به‌طور گسترده در کانادا مورد استفاده قرار دارند.

علاوه بر این شبکه‌ها، در سال 2002 بانک CLS به‌منظور تسویه تراکنش‌ها با ارز خارجی برای انجام تراکنش‌ها به 17 ارز مختلف از جمله دلار کانادا، با استفاده  از سیستم LVTS  افتتاح شد.

نظام‌های پرداخت

کلیات

انجمن پرداخت کانادا 3(CPA) که یک سازمان غیرانتفاعی است در سال 1980 تاسیس شد و عضویت در آن برای سازمان‌ها و بانک‌های سپرده‌پذیر و برخی موسسات غیربانکی آزاد است. CPA دارای اختیارات قانونی برای ایجاد و راه‌اندازی سیستم‌های کلیرینگ و تسویه پرداخت، ایجاد ارتباط با دیگر سیستم‌های فعال در زمینه پرداخت و همچنین تسهیل در توسعه تکنولوژی‌های جدید پرداخت است. طبق این اختیارات،CPA  مالک و مجری دو سیستم ملی پرداخت کانادا شامل سیستم انتقال وجوه با ارزش بالا 4(LVTS) و سیستم تسویه و کلیرینگ  اتوماتیک (ACSS) است. علاوه بر این CPA مالک و مجری شبکه مبادلات عمده ایالات متحده 5(USBE) است که کلیرینگ  پرداخت‌های بین اعضا به دلار آمریکا را تسهیل می‌کند.

سیستم انتقال تراکنش‌های مبلغ بالا (LVTS)

LVTS فعالیت خود را در 4 فوریه 1999 آغاز کرد. LVTS یک سیستم انتقال اعتبار الکترونیک است که پردازش زمان واقعی و تضمین تسویه را فراهم می‌کند. LVTS سیستم اولیه کانادا برای کلیرینگ و تسویه تراکنش‌های مبلغ بالا به دلار کانادا است و تحت قوانین تسویه و کلیرینگ برای بانک مرکزی کانادا انتخاب و همچنین دقیقا با پیاده‌سازی سیاست پولی لینک شده است. بانک مرکزی کانادا هدف خود را بر نرخ بهره شبانه، متمرکز کرده، نرخی که شرکای LVTS در طول شب از یکدیگر جهت تسویه تعهدات پرداخت پایان روزشان قرض می‌دهند یا می‌گیرند. تغییر هدف بانک برای نرخ بهره شبانه، بر سایر نرخ‌های بهره در بازار و در نهایت بر مخارج کل اقتصاد و تورم تاثیرگذار است.

شرکای  LVTS

 CPA ملزومات مورد نیاز جهت عضویت مستقیم در LVTS را برای موسسات مالی فراهم می‌کند. جهت عضویت در LVTS، یک موسسه مالی ابتدا باید عضو انجمن پرداخت کانادا شود. همچنین باید شرایط ذیل را دارا باشد:

– حساب تسویه در بانک مرکزی کانادا

– توافقنامه دریافت وام از بانک مرکزی و گذاشتن وثیقه مناسب

– دسترسی به SWIFT در کانادا

– قابلیت فنی برای عملیات LVTS

– قابلیت پشتیبانی مناسب برای عملیات LVTS

انواع تراکنش‌های  LVTS

LVTS طیف وسیعی از تراکنش‌ها نظیر تراکنش‌های تجاری، تراکنش‌های مناسب بانکداری، تعهدات پرداخت ناشی از شبکه Visa و MasterCard در کانادا، تعهدات پرداخت ناشی از سیستم تسویه اوراق بهادار کانادایی 6(CDSX)، دلار کانادایی بر پایه تراکنش‌های ارز خارجی، تعهدات پرداختی ناشی از ACSS و انتقالات مرتبط با مزایده سرمایه‌های دولت فدرال را تسهیل می‌دهد.

عملیات سیستم و شیوه تسویه

از ساعت 0:30 الی 18:00، اعضا پیغام‌های پرداخت را از طرف خود یا مشتری جهت تسویه تعهدات ناشی از مزایده سرمایه‌های دولت فدرال و سایر سیستم‌های تسویه و کلیرینگ  نظیر  ACSS،CDSX  و CLS ارسال می‌کنند.

سوییچ  Interac

انجمن پرداخت 20 سال است مسوول بهره‌برداری و توسعه شبکه ملی کانادا است. این انجمن از دو مشترک خدمات الکترونیک به نام SCD، توزیع‌کننده نقدی و ATM  بهره می‌برد و امکان دسترسی مردم به پول نقد را در هر لحظه از روز در سراسر کانادا فراهم می‌کند.

سیستم Interac Direct Payment برای ارایه خدمات کارت‌های نقدی در کانادا به‌صورت آزمایشی در سال 1990 راه‌اندازی شد و در سال 1994 در کل کشور به اجرا در آمد. در حال حاضر این سیستم از پرداخت نقدی در کانادا پیشی گرفته است.

شبکه VisaNet

VisaNet شامل تمامی اجزای یک شبکه از جمله سخت‌افزار، نرم‌افزار و امکانات ارتباط برای اتصال Visa با سایر شبکه‌ها در تمامی معاملات، پردازش‌ها و خدمات سیستم است. VisaNet از طریق شبکه جهانی پردازش خود، تراکنش‌ها را میان بانک‌پذیرنده و صادرکننده هدایت می‌کند و بسته به نوع منطقه، پشتیبانی‌های ذیل را ارایه می‌دهد:

– پشتیبانی تراکنش خرید، پرداخت نقدی و صورتحساب توسط کارت‌های ویزا از جمله کارت‌های غیرتماسی

– پشتیبانی تراکنش‌های پرداخت منظم و همچنین تراکنش کارت‌های اعتباری که با تایید نسبی قابل انجام است

– انجام تراکنش خرید با استفاده از کارت‌های اعتباری مسافرتی مانند کارت‌های  T&E

– خدمات پشتیبانی تراکنش دستگاه‌های ATM متعلق به دیگر شبکه‌ها و پشتیبانی از خرید محصولات غیرضروری و خرد مانند بلیت، کوپن و…

– خرید و انجام معاملات با کارت‌های خصوصی دیگر

این تراکنش‌ها توسط شبکه کلیرینگ و تسویه VisaNet که در تمام نقاط جهان در دسترس اعضای این شرکت است، پردازش می‌شود. ویزا خدمات اصلی خود را تحت عناوین زیر دسته‌بندی کرده است:

– تایید یا رد تراکنش خرید قبل از نهایی شدن عملیات خرید یا پرداخت نقدی توسط صادرکننده کارت

– کلیرینگ پروسه ارجاع تراکنش از سوی بانک پذیرنده به بانک صادرکننده

– تسویه پروسه محاسبه و تعیین موقعیت مالی هر یک از اعضای شبکه پس از انجام کلیرینگ تراکنش‌ها

پاورقی‌ها

1. Payments Advisory Committee

2. Automated Clearing Settlement System

3. Canadian Payments Association

4. Large Value Transfer System

5. US Bulk Exchange System

6. Canadian securities settlement system

 منابع

 Payment, clearing and settlement systems in the CPSS countries, Bnak for international settlement, Volum1, septumber 2011 –

 Statistics on payment, clearing and settlement systems in the CPSS countries, Bnak for international settlement, January 2012 –

 Interac Association: A Backgrounder, www.interac.org, September 2007 –