تأمین تجهیزات فناوری اطلاعات در روزهای اوج‌گیری دلار
سردرگمی شرکتهای تأمین تجهیزات فناوری اطلاعات در روزهای اوج‌گیری دلار / بازار با کالای قاچاق و تقلبی تصاحب شده است
این روزها نوسانات نرخ ارز بسیاری از بخش‌های زیرساختی کشور را با مشکلات عدیده مواجه کرده که صنعت ICT نیز یکی از آنهاست. شرکتهای ارائه‌دهنده خدمات زیرساخت نرم‌افزاری و سخت‌افزاری صنعت فناوری ارتباطات و اطلاعات در شرایطی برای زنده‌ماندن تلاش می‌کنند که به گفته برخی مدیران فعال در این بازار، محدوده خسارات از میلیون گذشته و به میلیارد رسیده است.
مدیران چند شرکت فعال در این حوزه از شرایط سختی می‌گویند که به دلیل افزایش بی‌سابقه نرخ ارز در آن قرار گرفته‌اند. از سویی با افزایش نرخ ارز، توان پرداخت‌های بین‌المللی را ندارند و از طرفی با افزایش قیمت کالاها و خدمات در داخل خسارات زیادی متحمل شده‌اند.
از صحبت‌های مدیران این‌طور برمی‌آید که شرکتهای خصوصی در وضع موجود تمایلی به کار با سازمان‌ها و شرکتهای دولتی ندارند و در صورت ادامه وضع موجود، سازمان‌های دولتی دچار بحران‌های جدی در تأمین زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات خود خواهند شد.
از طرفی پیش‌بینی‌ها بر این است که با ادامه فشارهای اقتصادی موجود، به‌زودی کالاها و خدمات تقلبی و قاچاق بازار را پر خواهد کرد. در این میان شرکت‌هایی که ارز نیمایی دریافت می‌کنند از ناحیه تبادلات خارجی خود کمتر تحت تأثیر اثرات مخرب نرخ ارز بالا و ارزش پایین پول ملی قرار می‌گیرند، اما یکی از مدیران این حوزه معتقد است دریافت ارز نیمایی دور زدن تحریم‌ها را سخت‌تر می‌کند.
کار با سازمان‌های دولتی به‌صرفه نیست
مسعود شکرانی، از فعالان قدیمی بازار تجهیزات و خدمات حوزه فناوری اطلاعات و مدیرعامل گروه «داده‌ورز جویا» در گفت‌وگو با «کارنگ» می‌گوید: «قدرت خرید تجهیزات فناوری اطلاعات و ارتباطات پیش از رکوردزنی نرخ ارز نیز وجود داشت، اما با وضعیتی که اخیراً پیش آمد، بدیهی است که قدرت خرید تجهیزات در حداقل قرار می‌گیرد و بازار به سمت کالاهای دست‌دوم و حتی تقلبی و قاچاق حرکت می‌کند.
با بروز چنین موقعیت‌هایی شرکت‌هایی که در حوزه فعالیت خود ارتباط بیشتری با نرخ ارز داشته و به شدت تحت تأثیر قرار می‌گیرند، معمولاً فروش نقدی را در دستور کار قرار داده و از کار با مشتریان بدحساب پرهیز می‌کنند.»
او معتقد است: «شرکتهای خصوصی ترجیح می‌دهند پروژه‌های مربوط به سازمان‌های دولتی را که اعتبار و پول کافی ندارند، نپذیرند و چیزی به آنها نفروشند. این سازمان‌ها در پرداخت بی‌نظم و بی‌تعهد عمل می‌کنند؛ به‌خصوص صداوسیما و شهرداری و نظایر آنها.»
نرخ ارز تنها مشکل شرکتهای ایرانی برای ارتباط با دنیای خارج نیست، بلکه تحریم‌ها نیز سد بزرگی هستند که کار را سخت‌تر می‌کنند.
شکرانی با بیان اینکه مشکلات حوزه زیرساخت هم بسیار زیاد شده است، عنوان کرد: «شرکت ما برای تأمین تجهیزات مربوط به زیرساخت بیشتر با شرکتهای خارج از ایران نظیر روسیه و امارات کار می‌کند. در این حوزه علاوه بر مشکلات همیشگی، تبادلات پولی و مالی نرخ ارز نیز مشکلات فراوانی ایجاد کرده است.»
او ادامه داد: «با همه این شرایط سخت، خریدوفروش و فعالیت‌های خود را متوقف نکرده‌ایم؛ چراکه به این وضعیت عادت کرده و زندگی روی آب را تجربه می‌کنیم.»
کاهش شدید قدرت خرید شرکت‌ها
مرتضی سلطانی، مدیرعامل «سینداد» فعال در حوزه زیرساخت فناوری اطلاعات نیز در توضیح مشکلاتی که پس از نوسانات شدید نرخ ارز با آن مواجه شده‌اند به کارنگ می‌گوید: «بازار وضعیت بسیار بدی دارد؛ از طرفی نرخ ارز رکورد شکسته و از طرف دیگر، مشتریان انتظار قیمت‌های قبلی را از ما دارند و در این شرایط پروژه‌های دولتی را نیز با همان نرخ قبل به پایان رساندیم.»
به گفته مدیرعامل شرکت سینداد که در حوزه دیتاسنتر، میکروسرور و… فعالیت می‌کند، تشویشی گریبان‌گیر شرکتهای این حوزه شده که حتی نمی‌دانند کالاها و خدمات خود را با چه نرخی بفروشند. او می‌گوید: «با این حال ما فروش خود را قطع نکرده‌ایم، اما قدرت پرکردن مجدد انبار کالاها را نداریم.»
سلطانی در پاسخ به این سؤال که برای مقابله با شرایط موجود چه تدابیری اندیشیده شده توضیح می‌دهد: «برای رفع این مشکل، روزانه حواله دلاری می‌بندیم، اما چون تسویه‌حساب‌ها آنی نیست در صورت دریافت درآمد خود همچنان ضرر می‌کنیم.»
او معتقد است در این شرایط بهتر است کالاها و خدمات را به‌صورت نقدی به فروش برسانند و درگیر پروژه‌ها نشوند. سلطانی با بیان اینکه به نحوی به صورت زنجیروار با مشکلات ناشی از نوسانات شدید نرخ ارز دست به گریبان‌اند، می‌گوید: «خیلی از شرکتهای خصوصی مشتری‌های چندساله ما هستند، اما وضعیت به‌گونه‌ای است که مشتریان خصوصی هم درآمدشان صفر است و نمی‌توانند هزینه تجهیزات را پرداخت کنند.»
مدیرعامل سینداد می‌گوید: «نفروختن هم ایده جالبی نیست؛ چراکه با این اقدام بازار خود را از دست می‌دهیم. از طرفی ریسک خرید جدید هم نمی‌کنیم و خرید خارجی را متوقف کرده‌ایم و بیش از دو هفته است خرید جدید نداشته‌ایم.»
۱۵ درصد افزایش قیمت با وجود رقابت زیاد در بازار
شاید یکی از راه‌حل‌های شرکت‌ها برای کمتر کردن خسارات ناشی از نرخ بالای ارز، استفاده از ارز نیمایی باشد که تا حدودی از تأثیرات مستقیم آن می‌کاهد. اما اولاً همه شرکت‌ها شرایط استفاده از چنین قابلیتی را ندارند و در ثانی برخی شرکت‌ها به دلیل مسائل مربوط به تحریم، علاقه‌ای به استفاده از آن ندارند.
مازیار نوربخش، رئیس هیئت‌مدیره «رمیس» نیز در ادامه با تأکید بر اینکه شرکت‌هایی که از ارز نیمایی استفاده می‌کنند نسبت به شرکت‌هایی که با نرخ بازار فعالیت می‌کنند کمتر تحت تأثیر نوسانات این‌چنینی قرار می‌گیرند به کارنگ توضیح می‌دهد: «اما مشکل این نوع ارز نیز کمبود آن است و یک هفته تا ۱۰ روز به طول می‌انجامد که ارز مورد نیاز خرید تأمین شود. از طرفی نرخ ارز بر قیمت‌ها تأثیر گذاشته و بدیهی است که شرکت ما هم از افزایش قیمت‌ها متأثر شود.»
طبق توضیحات نوربخش، از اواخر سال گذشته تا پنج‌ماهه اول سال جاری مناقصه یا خرید تجهیزات و خدمات در سازمان‌ها انجام نشد و در بازار نیز همین وضعیت بود.
رئیس هیئت‌مدیره رمیس با تأکید بر نکته بالا در خصوص تأثیر نوسانات نرخ ارز بر قیمت‌ها می‌گوید: «این رکود و از طرفی شدت رقابت تا به این لحظه از تأثیرات نرخ ارز بر قیمت‌ها کاسته؛ با این حال، چیزی حدود پنج تا ۱۵ درصد افزایش قیمت داشته‌ایم.»
در زمانه دلار ۴۰ هزار تومانی احتمالاً تأمین دستمزد کارکنان و نیازهای این‌چنینی در سازمان‌ها باید اولویت بیشتری نسبت به تأمین تجهیزات فناوری ارتباطات و اطلاعات داشته باشد.
نوربخش با تأکید بر اینکه این تجهیزات معمولاً در اولویت چندم سازمان‌ها قرار می‌گیرد، توضیح می‌دهد: «برخی سازمان‌ها به‌خصوص سازمان‌ها و شرکتهای دولتی که بودجه مشخصی از دولت دریافت می‌کنند و باید طبق اولویت‌بندی عمل کنند به خرید کالای دست‌دوم روی آورده و نیازهای خود را از این طریق تأمین می‌کنند.»
خسارات از میلیون گذشته و به میلیارد رسیده است
مجید عیسی‌لو، مدیرعامل شرکت «آنلاین‌سرور» نیز با بیان اینکه پرداخت‌های آنها چندبرابر شده چون اکثراً با ارائه‌دهندگان خارجی کار می‌کنند به کارنگ می‌گوید: «ارائه‌دهندگان خارجی خود به دلایلی نظیر بحران‌های انرژی افزایش قیمت داشته‌اند و افزایش نرخ ارز نیز اوضاع را بدتر کرده است.»
او می‌گوید: «ما از مشترکان خود زمانی که یورو ۳۵ هزار تومان بود برای تمدید خدماتی که از ارائه‌دهندگان خارجی گرفتیم، هزینه‌ای گرفتیم که الان باید با یورو ۴۵ هزار تومانی آن را بازپرداخت کنیم.»
عیسی‌لو با بیان اینکه این وضعیت بسیاری از صنف‌ها را از بین می‌برد، عنوان می‌کند: «مشکل ارزی ما با ارز نیمایی هم حل نمی‌شود؛ چراکه شرکت‌هایی که با آنها کار می‌کنیم ما را تحریم کرده‌اند.»
او با بیان اینکه هم یورو و هم دلار مایه دردسر شده‌اند، می‌گوید: «در حال حاضر خساراتی که به ما وارد می‌شود میلیاردی است. ما از بالا رفتن یورو هیچ سودی نمی‌بریم و بیشترین سود را سوداگران می‌برند و بزرگ‌ترین فروشندگان هم که مشخص هستند.»
هرجا که می‌رویم ردی از خسارات قطعی و اختلال در اینترنت به جای مانده و به همین منوال حوزه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات و ارتباطات در امان نمانده و سهمی از این خسارات را برای خود برداشته‌اند.
مدیرعامل شرکت آنلاین‌سرور در نهایت تأکید می‌کند: «حتی گاهی پیش می‌آمد که برخی مشتری‌ها به دلیل اختلالات سراسری اینترنت از ما درخواست استرداد هزینه کرده‌اند.»
