تاریخچه بسیار کوتاه پرداخت الکترونیکی از طریق تلفن همراه

اپل و سامسونگ دو غولی هستند که پیش از این سامانه‌ای عرضه کردند که نامش را گذاشته بودند passbook به معنای کازیه که منظورشان همان صندوق برگه‌های بانکی است. پیش از این در شعبه بانک‌ها تراکنش را در دفترچه و برگه مخصوص هر مشتری می‌نوشتند و در بانک نگهداری می‌کردند. این دو محصول امکان تعریف کارت‌های تخفیف و وفاداری و عضویت و مانند آن را فراهم می‌کردند. هر دو شرکت با ایمن‌سازی بیشتر و اختصاص فضای امن مستقل در گوشی تلفن همراه امکان تعریف کارت‌های بانکی اعتباری و پیش‌پرداخت را فراهم کردند و این‌گونه بود که اپل‌پی و سامسونگ‌پی متولد شدند. در این دو محصول امکان تعریف کارت بدون رمز و با رمز فراهم شد. در کارت‌های بدون رمز تنها نزدیک کردن تلفن همراه به دستگاه کارت‌خوان برای انجام تراکنش کافی است و برای کارت‌های رمزدار بعد از نزدیک کردن تلفن همراه، رمز نیز باید وارد شود. براساس مقررات کشورها رمز کارت ممکن است روی تلفن همراه ذخیره شود و یا در هر تراکنش به صورت دستی وارد شود. برای رفع این مشکل و تسهیل پرداخت، برخی with tokenization را به کیف پول موبایلی اضافه کرده‌اند. طی این مکانیسم هر روز صبح ۵۰ دلار از کارت اعتباری یا نقدی انتقال می‌یابد و تا شب می‌توان بدون رمز تراکنش‌های خرد را بدون رمز انجام داد. باقی‌مانده موجودی در صبح بعد تا سقف ۵۰ دلار دوباره شارژ شده و می‌توان در صورت تمایل مشتری به حساب بانکی شخص برگشت داده شود.

در ارتباط با فضای امن این سازندگان گوشی هستند که می‌توانند این فضای امن را بر روی گوشی ایجاد کنند. شرکتی مثل گوگل مکانیسم HCE یا Host Card Emulation را ارائه داده که فضای امن نه روی دستگاه تلفن همراه که در یک فضای ابری است. در ایران که گوشی‌های خارجی با برندهای مختلف وجود دارد این موضوع می‌تواند راه‌گشا باشد. در HCE اطلاعات حساس دارنده گوشی در یک سرور امن به‌صورت رمز شده خواهد بود که این وضعیت مشابه سوئیچ Issuer است.

یکی از اشتباهات راهبردی شرکت‌های پرداخت و بانک‌ها در زمینه ایجاد کیف پول، نگاه منفی و غلط آن‌ها به موضوع نفوذ تلفن‌های هوشمند است. تعداد گوشی‌های هوشمند در ایران ۲۲ میلیون است. همین موضوع باعث شده که بانک‌ها در تصمیم برای کیف پول همراه مردد باشند. اگر قضیه را جور دیگری ببینیم متوجه ظرفیت عظیم و زمان مناسب راه‌اندازی این سرویس خواهیم شد. اگر بانکی تنها ۱۰ درصد این بازار را هدف‌گذاری کند یعنی ۲.۲ میلیون نفر که عدد فوق‌العاده‌ای است. همین الان خیلی از بانک‌های خصوصی تعداد کل مشتریانشان از این عدد کمتر است. اینکه برخی از بانک‌های پیشروی ایران به سراغ USSD نرفته‌اند گواه این امر است که سرویس‌های موبایلی را با دم‌دستی‌ترین ابزار ممکن اشتباه نگرفته‌اند. استقابل از USSD ناشی از جذابیت دریافت سرویس در حرکت است و نه خود USSD، آن هم در نبود سرویس‌های مناسب موبایلی. شاید وقت آن رسیده که ماجرا را جور دیگری ببینیم.

وحید صیامی

منبع: هفته نامه عصر ارتباط