زورآزمایی اصناف و بانک مرکزی در دریافت کارمزد

خراسان نوشت: خبر اخذ کارمزد 120 تومانی از کارتخوان های فروشگاه ها، بازتاب گسترده ای در میان اصناف و کارشناسان داشته است. تا جایی که برخی از مغازه داران معتقدند با اجرایی شدن این طرح برخی از صنوف استفاده از کارتخوان را کنار گذاشته و مانند گذشته از مردم پول نقد طلب می کنند و این یعنی سست شدن پایه بانکداری الکترونیک.

به گزارش در ادامه گزارش خراسان می‌خوانید:

موافقان و مخالفان این طرح چه می گویند؟

اما از طرف دیگر دبیرکل بانک مرکزی با تکیه بر بالابودن تراکنش های شاپرک، می گوید که حذف یارانه کارمزد در استفاده از کارتخوان ها تغییری در تعداد تراکنش ها ایجاد نمی کند. محمود احمدی هم چنین بر این باور است که پرداخت یارانه هزینه تراکنش های دستگاههای POS از نظام بانکی صورت می پذیرد که تمامی مردم در آن سهم دارند. این در حالی است که تنها کمتر از دو میلیون نفر از این دستگاهها استفاده می کنند و هزینه این تراکنش ها از جیب مردم داده می شود. محسن قادری، مدیرعامل شاپرک نیز با اشاره به اینکه برای هر خدمتی می بایست هزینه آن پرداخت شود، اضافه می کند که تا کنون این هزینه ها بر عهده بانک مرکزی بوده است اما با هدفمندی این کارمزدها قصد داریم آن را بر عهده صاحب دستگاه قرار دهیم. علی فاضلی، رییس اتاق اصناف کشور نظرش خلاف این حرف هاست. او می گوید دریافت هر گونه وجه از واحدهای صنفی برای استفاده از کارت خوان خلاف بوده و با اصل این موضوع مخالف هستیم و در این رابطه با شاپرک مذاکره کردیم و سعی در برطرف کردن مشکل و ایجاد تعامل در این زمینه داریم.

طرح اعمال کارمزد چیست؟

براساس این طرح پذیرندگان پایانه های فروش (فروشندگان و مغازه داران) باید در ازای خدمات، کارمزد پرداخت کنند اما با اجرای این طرح این خطر وجود دارد که مردم به دریافت خدمات سنتی بانکی از جمله حضور فیزیکی در شعب یا خرید و فروش به صورت نقدی روی آورند. البته نظام بانکداری ایران با اجرای این طرح قصد دارد به سمتی پیش رود تا کاربران در پرداخت هزینه های استفاده از خدمات الکترونیک شریک شوند. هر چند مسئولان نظام بانکی کشور معتقد به دریافت کارمزد و هدفمند کردن یارانه ها در این بخش هستند و می گویند کارمزد در همه جای دنیا تحت شرایط خاصی از مشتریان دریافت می شود و این کاری غیرمعمول به حساب نمی آید و هر فردی که می خواهد از خدمات بانک ها استفاده کند باید بخشی از هزینه ها را متقبل شود، اما از سوی دیگر اصناف نسبت به پرداخت این مبلغ انتقاداتی دارند و معتقدند این امر منجر به عقبگرد نظام بانکی و بهره گیری مجدد از اسکناس در معاملات می شود.با این حال این تصمیم در حالی تا یک ماه دیگر اجرایی می شود که تاکنون استقبال چندانی از آن در بین اصناف نشده و به نظر می رسد که در این حالت برای عدم پرداخت هزینه کارمزد تمایل بیشتری به دریافت وجه نقد از خریداران داشته باشند.

پرداخت کارمزد توسط دارندگان دستگاه POS در تمام کشورهای جهان

مسئولان بانک مرکزی با تاکید بر این نکته که مردم باید هزینه استفاده از بانکداری الکترونیک را بپردازند، ادعا می کنند که در همه جای دنیا این اتفاق رخ می دهد و دارندگان دستگاه POS همه دنیا هزینه هایی این چنینی پرداخت می کنند. در بررسی این ادعا در درجه اول باید گفت که تقریبا در اکثر کشورهای دنیا هزینه استفاده از دستگاههای POS توسط مغازه داران یا فروشندگان پرداخت می شود و از این حیث ادعای بانک مرکزی ادعای درستی است، اما از جمله الزامات مدیران موفق جامع نگری در امور است. به این معنا که اگر در آن کشورها این هزینه پرداخت می شود، در مقابل باید توجه کرد که چه خدماتی نیز ارائه می شود؟ شاید یکی از مواردی که کمبود آن در سال های اخیر در کشور دیده شده است، نبود کارت های اعتباری است. در کشور ما مردم عابر بانک را تنها (debit card) می دانند و خبری از کارت های اعتباری(credit card) نیست. این یکی از نقصان های بزرگ سیستم بانکی کشور است.از سوی دیگر این سوال به صورت جدی مطرح است که آیا استفاده کنندگان از خدمات دستگاه های کارت خوان فقط، صاحبان این دستگاه ها هستند یا شبکه بانکی اعم از بانک ها و بانک مرکزی هم از این خدمت بهره مند می شوند؟ در پاسخ باید گفت که بدون تردید استفاده از کارت خوان ها باعث صرفه جویی قابل توجهی در هزینه های اداری بانک ها و کاهش مراجعه مشتریان به شعب و دستگاه های خودپرداز می شود. همچنین استفاده از کارت خوان ها موجب کاهش اسکناس های در گردش و در نتیجه کاهش هزینه های بانک مرکزی در چاپ اسکناس می شود.

جذب منابع بیشتر با پرداخت کارمزد توسط بانک ها

گذشته از این موارد، بانک ها در تمام نقاط دنیا برای جذب منابع مالی مردم، اقدامات زیادی انجام می دهند. برای مثال برای جذب پول های مردم، بدون دریافت هرگونه کارمزد برای مردم حساب های جاری باز می کنند. شاید هزینه باز کردن و نگه داری این گونه حساب ها بسیار بیشتر از دستگاههای POS است اما همین که بانک ها سودی به این پول ها پرداخت نمی کنند، جایگزین این مورد می شود. این شرایط می تواند در مورد دستگاههای POS نیز کاربرد داشته باشد.

بدسلیقگی نظام بانکی

نکته بعدی بد سلیقگی مسئولان نظام بانکی کشور است. چرا که درآمدی که از این کارمزدهای 120 تومانی ایجاد می شود در سال حدود 700 میلیارد تومان می شود که این رقم در مقایسه با تبلیغات پرهزینه و گزاف بانک ها و مبالغ هنگفتی که برای شعب خود پرداخت می کنند، بسیار اندک است. از این جهت این نوعی بدسلیقگی محسوب می شود. چرا که با وجود هزینه های بالای بانک ها، دریافت کارمزد از تراکنش ها تبعات روانی و اجتماعی در ذهن مردم خواهد داشت.