به رسمیت شناختن بیت‌کوین به‌عنوان یک کالا توسط آمریکا
برای اولین بار نهاد Commodity Futures Trading Commission یا کمیسیون معاملات آتی کالا اعلام کرد که بیت‌کوین یک کالاست و مردم در برابر آن همان رفتاری را انجام دهند که مثلاً در برابر نفت خام یا گندم انجام می‌دهند. چند روز قبل‌تر هم اتفاق مهمی رخ داد که مرتبط به بیت‌کوین بود. ۹ بانک آمریکایی با هم توافق کردند که از پایه و اساس ارزهای رمزنگاری شده استفاده کنند. همه این اتفاقات در حالی رخ‌داده است که در ایران سایت‌های استفاده از بیت‌کوین مثل قارچ از زمین سر برآورده‌اند اما هنوز هیچ نهاد رسمی حتی یک موضع‌گیری مشخص در برابر آن ارائه نکرده است.
.
فرصتی که از دست رفت
یکی از کارشناسان ارزهای رمزنگاری شده در گفت‌وگو با عصرارتباط تأکید کرد: نباید فراموش کرد که دولتی مثل ایران، آن‌هم در روزهای رفع تحریم‌های مالی چه امتیاز عظیمی را در پیشتازی در این کار می‌توانست به دست بیاورد که با خواب خرگوشی مسئولین و امروز و فردا کردن‌ها از دست رفت. این کارشناس درباره اهمیت اتفاقی که رخ‌داده می‌گوید: «تقریباً معنی اتفاقی که افتاده این است که دولت آمریکا پذیرفته است بیت‌کوین را در قالبی رگولاتوری شده در اختیار سیستم بانکی جهان بگذارد و صرفاً درباره تائید منابع پول‌هایی که به رسمیت شناخته پاسخگو باشد.»
به گفته او این قانون ماحصل دو سال تلاش مستمر کمیسیون‌های مختلف اقتصادی فدرال، دولت مرکزی، سنا، بانک مرکزی، دستگاه‌های اقتصادی و سایر نهادهای حکومتی و خصوصی مرتبط کشور ایالات‌متحده است. این مجموعه برنامه‌ها با حمایت مستقیم بخش دولتی و مشارکت بخش خصوصی با تزریق بودجه‌ای چندین برابر ارزش کل بیت‌کوین‌های موجود در بازار (مجموعاً کمتر از پنج میلیارد دلار تا قبل از تصویب این قانون!) انجام‌شده که بالغ‌بر یک‌صد میلیارد دلار تخمین زده می‌شود. نباید فراموش کرد پایه و اساس این فناوری قابل رگولاتوری نیست و کنترل مورد وعده دولت تنها به بخش داوطلبی از بازار محدود می‌شود که حاضر به احراز هویت بر اساس پروتکل‌های اعلام‌شده از سوی دولت امریکا شده‌اند. به بیانی دیگر هنوز هم برای دولت‌ها فرصت ورود به این حوزه و اعلام قوانین رگولاتوری مخصوص خود وجود دارد، ولی پیشتازی در بازار جهانی جلوتر از آمریکا کجا و رقابت در بازاری که آمریکا رهبر آن باشد کجا!
این کارشناس می‌گوید «ای‌کاش حداقل جسارت و شجاعت و سرعت عمل استراتژیک کشورهایی جزیره مانند که کل جمعیتش صد هزار نفرم ما هم نمی‌شود را در بخش خصوصی و دولتی خودمان که این‌همه پتانسیل خوب منابع انسانی در حوزه آی‌تی دارند می‌دیدیم!»
.
۹ بانک بزرگ جهان به دنبال بیت‌کوین
امکان انجام مبادلات پولی توسط ارزهای رمزنگاری شده مانند بیت‌کوین فارغ از موقعیت مکانی فرستنده و گیرنده آن را بسیار محبوب کرده است؛ درحالی‌که بانکها و صرافی‌ها برای تبادل پول بین کشورهای مختلف، کارمزدهای بالایی می‌گیرند بیت‌کوین مثل یک فرشته نجات می‌ماند. حالا ۹ بانک بین‌المللی در پی همکاری با یکدیگر برای استفاده از فناوری Blockchain بیت‌کوین هستند. بانک‌هایی مثل بارکلیز، گلدمن ساچس، جی پی مورگان و چیس ازجمله این ۹ بانک هستند که به دنبال ایجاد سیستمی مبتنی بر فناوری مشابه مورداستفاده در بلاک‌چین بیت‌کوین هستند. این برای اولین بار است که بانک‌های بین‌المللی در پی ایجاد یک سیستم مشترک اینترنتی بر مبنای پول رمزنگاری شده برآمده‌اند.
بلاک‌چین اساس بیت‌کوین است. بلاک‌چین دیتابیس غیرمتمرکز تمام تبادلات بیت‌کوین است که همگان می‌توانند به آن دسترسی داشته باشند. برخلاف سیستم بانکها که اطلاعات به‌صورت متمرکز در پایگاه داده بانک ذخیره می‌شود، در بیت‌کوین همه افراد به تمام اطلاعات مربوط به مبادلات بیت‌کوین دسترسی دارند.
بسیاری از بانکها در سال‌های اولیه ظهور بیت‌کوین، این فناوری را بی‌ارزش شمرده و اهمیت چندانی برای آن قائل نبودند؛ ولی حالا شاهد تغییر سیاست‌ها و استقبال از فناوری‌های به‌کاررفته در این واحد پولی غیردولتی هستیم. علاوه بر حوزه بانکداری، بیت‌کوین توجه کمپانی‌هایی نظیر آی‌بی‌اِم را نیز به خود جلب کرده است. گفته می‌شود آی‌بی‌ام می‌خواهد با الهام گرفتن از فناوری بلاک‌چین، یک پلتفرم پرداخت بین‌المللی راه‌اندازی کند.
.
بیت‌کوین چیست؟
بیت‌کوین یک سیستم تبادل پولی است که ایده آن توسط فردی با نام ساتوشی ناکاموتو از طریق انتشار مقاله‌ای در سال ۲۰۰۸ مطرح‌شده است. ناکاموتو نرم‌افزار این سیستم را نیز در سال ۲۰۰۹ منتشر کرد. تا امروز هویت این فرد که بسیاری نام آن را نیز ساختگی و غیرواقعی می‌دانند، مشخص نشده است. بیت‌کوین امکان پرداخت‌های بسیار کم‌هزینه را فراهم می‌کند. شبکه بیت‌کوین سیستم کنترل‌کننده متمرکز ندارد و توسط هیچ سازمان، مؤسسه و یا نهاد دولتی اداره نمی‌شود. زمان متوسط تائید هر انتقال بیت‌کوین، تقریباً ده دقیقه است. انتقال پول از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاع‌رسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد.
.
بیت‌کوین را جدی نمی‌گیریم
در ایران به نظر می‌رسد محور تصمیم‌سازی درباره بیت‌کوین مرکز ملی فضای مجازی است. در اواخر سال ۹۲ یکی از مدیران این مرکز خبر از این داد که در سال ۹۳ تکلیف بیت‌کوین مشخص خواهد شد. اما اکنون که در سال ۹۴ قرار داریم مستند خاصی منتشرنشده است. سعید مهدیون، معاون تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی، آن زمان گفته بود تدوین قوانین بیت‌کوین در دستور کار معاونت تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی در سال ۹۳ قرار دارد. سعید مهدیون از تدوین ۵ سناریو برای پول مجازی (بیت‌کوین) خبر داده بود. طبق اظهارات این مقام آگاه این سناریوها در کمیته تخصصی معاونت تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی و با همکاری ۱۶ نهاد و سازمان مختلف دولتی ازجمله بانک مرکزی، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، نیروی انتظامی و مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی تدوین‌شده است. هرچند شورای عالی فضای مجازی هنوز در هیچ‌کدام از جلسه‌هایش به این موضوع نپرداخته است.
در برخی از کشورها بیت‌کوین را به‌عنوان پول در نظر می‌گیرند و حتی مالیات و برخی از قوانین ویژه برای آن تعیین کرده‌اند اما در برخی دیگر از کشورها، بیت‌کوین را به‌عنوان کالا یا سرمایه در نظر گرفته‌اند. سعید مهدیون می‌گوید با توجه به اینکه بیت‌کوین ابعاد چندگانه پولی و کالایی دارد، هنوز تصمیم خاصی برای تفکیک آن گرفته نشده است.
نگاه مرکز ملی فضای مجازی نسبت به بیت‌کوین، یک نگاه پول‌محور است. مهدیون دراین‌باره می‌گوید ایده کلی این است که با بیت‌کوین برخورد پولی شود و کشور، دولت و مردم از آن نفع ببرند و سرمایه آن‌ها بهتر حفظ شود.
بیت‌کوین پدیده‌ای نیست که قوانین و مقررات آن با یک مصوبه به اتمام برسد، بلکه موضوع جریان دار و پویایی است که هرچند سال یک‌بار شکل آن عوض می‌شود و نیازمند قوانین و مقررات جدید است، بر همین اساس یک گروه باید این موضوع را دائماً رصد کنند و تأثیرهای آن را در اقتصاد ببینند و نسبت به آن عکس‌العمل نشان بدهند. فعلاً زمان در حال از دست رفتن است و احتمالاً اندک زمانی نمی‌گذرد که همه هم‌وغم ما می‌شود جست‌وجو برای زمان ازدست‌رفته.
مینا والی
منبع: هفته‌نامه عصرارتباط
